İnsan rekombinant epidermal büyüme faktörü ve trombositten zengin plazmanın tavşan patellar tendonunun iyileşmesi üzerine etkilerinin karşılaştırılması
Baran Sarıkaya1, Nihat Yumuşak2, Akın Yigin3, Serkan Sipahioğlu1, Ünal Yavuz4, Mehmet Akif Altay1
1Department of Orthopedics and Traumatology, Harran University School of Medicine, Sanliurfa, Turkey
2Department of Pathology, Harran University, Faculty of Veterinary Medicine, Sanliurfa, Turkey
3Department of Genetics, Harran University, Faculty of Veterinary Medicine, Sanliurfa, Turkey
4Department of Surgery, Harran University, Faculty of Veterinary Medicine, Sanliurfa, Turkey
Keywords: Epidermal büyüme faktörü; trombositten zengin plazma; tendon yaralanması.
Abstract
Amaç: Bu çalışmada, insan rekombinant epidermal büyüme faktörü (hrEGF) ve trombositten zengin plazma (TZP) uygulamasından sonra tendondaki histolojik iyileşme süreci ve gen ekspresyon profili karşılaştırıldı. Gereç ve yöntemler: Çalışmada toplam 24 adet erişkin Yeni Zelanda beyaz tavşanı (6 aylık; ağırlık 2,5-3,0 kg) kullanıldı. Tavşanların patellar tendonları tenotomize edildi ve ardından tamir edildi. Tavşanlar üç gruba ayrıldı ve tamir bölgelerine grup 1’de (n=9) 1 mL hrEGF ve grup 2’de (n=9) 1 mL TZP enjeksiyonu yapıldı. Grup 3’te (kontroller, n=6) enjeksiyon yapılmadı. Birinci, ikinci ve dördüncü hafta sonunda grup 1 ve 2’den üçer, grup 3’ten ise iki tavşanın tamir edilen patellar tendonlarından doku örnekleri alındı ve bu dokular histolojik ve genetik olarak incelendi. Tümör nekroz faktör alfa (TNF-a), interlökin (IL)-6 ve IL-8 ile kemokin reseptörlerinin (CCXCR1, CCXCR2) ekspresyon düzeyleri irdelendi.
Bulgular: İki ile dördüncü hafta sonunda neovaskülarizasyon frekansının grup 3’e kıyasla grup 1’de daha yüksek olduğu tespit edildi (sırasıyla p=0,018 ve p=0,009). Grup 1’in ikinci hafta sonunda tenosit prevalansı bakımından (sırasıyla p=0,014 ve p=0,009), dördüncü hafta sonunda ise kollajen yoğunluğu bakımından (sırasıyla p=0,0018, p=0,034) grup 2 ve 3’e kıyasla daha fazla artış gösterdiği tespit edildi. Bir, iki ve dördüncü hafta sonunda en yüksek TNF-a, IL-6 ve IL-8 düzeyleri grup 1’de saptandı, bunları tüm zaman noktalarında grup 2 ve 3 takip etti. En yüksek CXCR2 gen ekspresyonu grup 1’de saptandı.
Sonuç: Trombositten zengin plazma ile karşılaştırıldığında, hrEGF iyileşme dokusunda neovaskülarizasyon, tenosit, fibroblast, kollajen ve doku makrofaj düzeylerinde daha fazla artışa ve daha yüksek TNF-a, IL-6, IL8 ve CXCR2 düzeylerine neden oldu. İntralezyonel hrEGF uygulaması, tendon iyileşmesini etkili bir şekilde hızlandırabilir.